3 ตัวอย่างแรงบันดาลใจสู่เศรษฐกิจแบบ circular economy

ในขณะที่เรามองไปรอบๆ โลกทุกวันนี้ ดูแล้วเป็นเรื่องง่ายที่จะเห็นผลกระทบต่างๆ ของ ระบบเศรษฐกิจแบบเชิงเส้น (Linear economic model) ที่เน้นในเรื่องการรับ การสร้าง แล้วการใช้แล้วทิ้งไป เรามองเห็นมหาสมุทรที่เต็มไปด้วยขยะตกค้างเช่นพลาสติก สารพัดสิ่งของลอยเกลื่อนกลาดและทรัพยากรธรรมชาติที่ได้รับการปนเปื้อนมากขึ้นทุกวัน แต่อะไรล่ะที่เป็นหนทางที่ดีกว่าทุกวันนี้? จะเกิดอะไรหากเราสามารถเคลื่อนแนวคิดไปสู่การเป็น circular economic model ได้? สิ่งหนึ่งที่ลดปริมาณขยะได้จะสามารถสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจและประโยชน์ที่เกิดต่อสิ่งแวดล้อมได้  

เมื่อคุณอ่านบทความต่อไปนี้ คุณจะพบกับตัวอย่างของ Circular Economy ที่ถูกรับมาใช้กับธุรกิจจริง และอาจจะก่อให้เกิดแรงบันดาลใจแก่คุณจนทำให้คุณคิดใหม่เกี่ยวกับการสร้างผลิตภัณฑ์ และทำตลาดให้แก่ผลิตภัณฑ์ของคุณ รวมทั้งผลักดันให้คุณพัฒนา business model อื่นๆ เพื่อความยั่งยืนอีกด้วย

อะไรคือ circular economy และอะไรมีความสำคัญมากระดับนั้น?

ตามที่นิยามไว้โดย EPA นั้น circular economy คือโมเดลที่ใช้กระบวนการแบบ system-focused approach และเชื่อมโยงกับกระบวนการทางอุตสาหกรรมกับกิจกรรมทางเศรษฐศาสตร์ที่สามารถนำมาใช้ใหม่ได้ เข้ากับกิจกรรมต่างๆ เพื่อรักษาระดับคุณค่าที่สูงสุดขององค์กรให้อยู่ในระดับนั้นได้นานที่สุดเท่าที่จะทำได้   

ในนิยามที่เข้าใจง่ายๆ circular economy ก็คือการมุ่งเน้นที่การรักษาทรัพยากรเพื่อให้ใช้งานได้นานที่สุดเท่าที่จะทำได้ ด้วยการสกัดเอาคุณค่าจากทรัพยากรเหล่านั้นแล้วนำมาฟื้นฟูผลิตภัณฑ์และสร้างผลิตภัณฑ์ใหม่หลังจากที่มันหมดอายุการใช้งานแล้ว

คอนเซ็ปต์นี้ได้รับความสนใจตั้งแต่มีการยื่น Special Report on Global Warming ไปให้แก่ United Nations ในปี 2015 ที่ระบุว้่ธุรกิจตามปกติแล้วมักเพิ่มระดับความร้อนที่เร่งกระบวนการทางอุตุนิยมวิทยาทางน้ำ ส่งผลให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้น และลดจำนวนน้ำแข็งในทะเล Arctic ลง รวมทั้งทำลายแนวประการังและกระทบต่อระบบนิเวศโดยรวมทั้งหมด สถานการณ์ที่ย่ำแย่ลงเช่นนี้ทำให้มนุษย์ตกอยู่ในสถานะอันตราย แต่เราอยากให้อยู่กับมุมมองทางบวกในอนาคตไว้เสมอ ว่าเราสามารถสร้างอะไรได้อีกหากเราเข้าร่วมกระบวนการสู่การเปลี่ยนแปลง
 

Circular economy นั้นมีประโยชน์อะไรบ้าง

ปัญหาเชิงสิ่งแวดล้อม

Circular economy สามารถลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากรูปแบบการบริโภคสิ่งต่างๆ ของเรา มูลนิธิ Ellen MacArthur Foundation รายงานว่า circular economy นั้นสามารถลดภาวะการปล่อย greenhouse gas ทั่วโลกลงได้ 39% ก่อนปี 2050 ทั้งนี้สามารถทำได้โดยการรักษาทรัพยากรให้สามารถใช้งานต่อไปได้นานๆ และเลือกลำดับความสำคัญของการทำ recycling และการนำมาสร้างใหม่ ซึ่ง economic model นี้สามารถลดความต้องการทรัพยากรใหม่และลดขยะกับมลพิษลงได้ด้วย

ลองนึกถึงว่าถ้าทุกประเทศดำเนินการตามแผนนี้คล้ายๆ กับ circular economy package ของ EU นี้แล้ว เราก็จะคาดหวังได้ว่าจะลดปริมาณก๊าซ CO2 ลงได้ 450 ล้านตันในทุกๆ ปี ลองดูตัวเลขที่น่าทึ่งนี้และพิจารณาผลลัพธ์ที่เราจะบรรลุถึงได้ดู

เศรษฐศาสตร์

ตามข้อมูลอ้างอิงจาก World Economic Forum, แล้ว circular economy นั้นจะสร้างประโยชน์ที่มีมูลค่า $4.5 trillion ภายในปี 2030 ด้วยการนำ circular economy model มาใช้งานนั้น บริษัทต่างๆ จะสามารถลดค่าใช้จ่ายโดยนำวัตถุดิบกลับมาใช้ ปรับแต่งระบบ supply chain ให้มีประสิทธิภาพสูงสุด และสร้างรายได้ใหม่ๆ เพิ่มมาได้ด้วย ตัวอย่างเช่น บริษัทสิ่งทอเช่น Worn Again Technologies ได้พัฒนากระบวนการที่นำสิ่งทอมาใช้ซ้ำ ซึ่งสามารถประหยัดค่าใช้จ่ายในอุตสาหกรรมได้ถึง $10 billion ต่อปี

เชิงสังคม

Circular economy model สร้างประโยชน์ในเชิงเศรษฐศาสตร์และสิ่งแวดล้อม รวมทั้งข้อได้เปรียบทางด้านสังคมด้วย เพราะสามารถสร้างโอกาสในการทำงานใหม่ๆ และเสริมสร้างความปลอดภัยให้แก่ทรัพยากรโดยจัดอันดับความสำคัญของทรัพยากรและการผลิตในท้องถิ่น ตอมข้อมูลของ International Labour Organization ระบบ circular economy นั้นสามารถสร้างงานใหม่ๆ ได้จำนวน 18 ล้านงานภายในปี 2030 นอกจากนี้ ยังสามารถปรับปรุงการเข้าถึงทรัพยากร โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศที่กำลังพัฒนา และเสริมสร้างสังคมที่มีความเท่าเทียมกันมากขึ้น ตัวอย่างเช่น African Circular Economy Network กำลังโปรโมทกิจกรรมแบบ circular ที่หมุนเวียนในแอฟริกา โดยสร้างโอกาสของงานใหม่ๆ และปรับปรุงการเข้าถึงทรัพยากรต่างๆ ให้ดีขึ้น ในขณะเดียวกันก็ตอบโจทย์ปัญหาความยากจนและปัญหาของความไม่เท่าเทียมกันด้วย

แต่ทำไม circular economy ถึงสำเร็จได้ยาก?

การย้ายไปสังคมแบบ circular economy นั้นไม่ง่ายเลย เพราะระบบเดิมแบบ linear economy model นั้นมีการฝักลึกลงไปในสังคมเรามาช้านาน และการเปลี่ยนแปลงไปยังโมเดลใหม่นั้นยังต้องอาศัยการเปลี่ยนแปลงในกระบวนคิด (mindset) และพฤติกรรมด้วย

กระบวนคิด (mindset)

ตามข้อมูลของการสำรวจโดย GlobeScan นั้นพบว่า มีเพียง 9% ของผู้บริโภคในสหรัฐ แคนาดา และยุโรปที่มีความตระหนักรู้ใน circular economy และมีเพียง 32% ที่ไเคยได้ยินเกี่ยวกับการบริโภคแบบยั่งยืน การขาดการตระหนักและความเข้าใจรู้นี้จะลดทอนการนำเข้า circular practice มาใช้จริงได้ ซึ่งคุณ Ellen MacArthur กล่าวไว้ว่า “อุปสรรคที่ใหญ่ที่สุดคือความก้าวหน้า ไม่ใช่เทคโนโลยี แต่มันคือเรื่องของกระบวนคิด หรือ mindset นั่นเอง”

การเปลี่ยนแปลงในเชิงระบบ

ในประเด็นที่สองนั้น circular economy จำเป็นต้องมีการเปลี่ยนแปลงของระบบ ที่ซึ่งเป็นสิ่งที่ท้าทายเป็นอย่างมาก สิ่งนี้รวมถึงการออกแบบใหม่ให้กับ products และ process การเปลี่ยนแปลงระบบ supply chain และการสร้าง business models ใหม่ๆ การเปลี่ยนแปลงนี้ต้องใช้การลงทุนที่ใหญ่โตและต้องอาศัยความร่วมมือร่วมพลังกันจากหลายๆ ภาคส่วนและจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต่างๆ จากรายงานของ World Economic Forum พบว่า มีเพียง 8.6% ของเศรษฐกิจโลกที่ใช้โมเดลแบบ circular และมีช่องว่างระหว่างสถานการณ์ปัจจุบันและวิสัยทัศน์ของ circular economy ที่ไม่เท่าเทียมกันเท่าไรนัก จากคำกล่าวของ Dominic Waughray ตำแหน่ง Managing director ของ World Economic Forum กล่าวว่า “ความท้าทายต่างๆ นั้นมีมาก แต่ประโยชน์ที่จะเกิดขึ้นนั้นก็ยิ่งใหญ่ด้วยเช่นกัน ซึ่งยิ่งใหญ่มากเกินกว่าจะเพิกเฉยได้” 

เชิงกฎหมาย

มีความท้าทายในเชิงนโยบายและระเบียบการปฏิบัติที่จำเป็นจะต้องจัดการ รัฐบาลและผู้วางนโยบายจำเป็นต้องสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการให้แรงจูงใจให้เกิดกิจกรรมแบบ circular economy และมีบทบาทที่จะลงโทษรูปแบบของระบบแบบ linear ลงด้วยการงดจ่ายค่าแรงจูงใจและโครงสร้างพื้นฐานแบบเดิมนั้นก็ยังชะลอกระบวนการที่ก้าวหน้าต่อไปด้วย ตามที่ Jyrki Katainen ตำแหน่ง Vice-President จาก the European Commission ได้กล่าวไว้ “การเปลี่ยนแปลงนโยบายสามารถช่วยผลักดันการเปลี่ยนผ่านไปยัง circular economy โดยการสร้างระดับที่ทุกทีมงานสามารถจะเข้ามาทำงานร่วมกันได้” 

Julia Delrieu ตำแหน่ง Head Of Impact ที่ PALO IT กล่าวด้วยว่า “รัฐบาลจะต้องสร้างสถาบันหรือ framework เพื่อการเปิดมุมมองใหม่ที่บังคับให้บริษัทต้องประกาศถึงโอกาสที่องค์กรจะได้พบเจอกับความเสี่ยง”

ยกตัวอย่างเช่น ในสหรัฐฯ องค์กร IFRS คือแกนหลักเดียวที่มีหน้าที่ในการดำเนินกิจกรรมต่างๆ ที่กล่าวถึง แต่สำหรับตอนนี้ หลาย framework ที่มีนี้ รวมทั้งกลุ่มที่มาจากยุโรป (หรือ CSRD) นั้นได้บังคับให้เราถามคุณให้เปิดเผยข้อมูล แต่ว่าเราเองก็ยังไม่ได้กระทำการเช่นนั้น หลายองค์กรต้องมีความโปร่งใสมากกว่านี้ และเริ่มสร้างรายงานที่ไม่เกี่ยวกับเรื่องการเงินออกมาด้วย และนอกจากนี้ รัฐบาลต่างๆ จำเป็นต้องเริ่มเปลี่ยนแปลงระบบการจัดหาจัดจ้างของตนเอง”  

PALO IT ช่วยเหลือองค์กรอย่างไรเพื่อให้ทำงานไปสู่ความเป็น circular economics model? 

PALO IT กำลังทำงานร่วมกับองค์กรหลายองค์กรในช่วงของการเปลี่ยนผ่านไปยังความเป็น circular economy ทีมงานของเราได้ใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อช่วยองค์กรต่างๆ พัฒนาโซลูชั่นใหม่ เพื่อจัดลำดับความสำคัญให้แก่ทรัพยากร ลดการสร้างขยะ และสร้างกระบวนการที่ยั่งยืน

เรายังได้ช่วยเหลือองค์กรโดยการบ่มเพาะการทำงานร่วมกันและการแบ่งปันองค์ความรู้ให้แก่กัน การสร้าง workshop งานสัมมนา และกิจกรรม hackathons ที่จะนำทุกอย่างที่เกี่ยวข้องจากภาคส่วนต่างๆ มาร่วมกันแบ่งปันไอเดียและพัฒนาโซลูชั่นเพื่อสร้าง circular economy ได้ เราได้ช่วยเหลือเพื่อผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนผ่านด้วยการใช้อีเว้นต์ต่างๆ ที่กล่าวมานี้ และได้สนับสนุนให้เกิดการทำงานระหว่างกันทั้งภาคธุรกิจ ภาครัฐ และ NGO ต่างๆ

CircularX by Recommerce

CEO ของ Recommerce ได้เคยได้ยินมาเกี่ยวกับความเชี่ยวชาญของ PALO IT ในเรื่องของ digital transformation และ software development เขาเชื่อในตัวเราว่าเราจะเป็น partner ที่ดีมากพอสำหรับการนำ CircularX platform ให้เกิดขึ้นจริงได้ เราสงสัยโดยตัวโครงการในตอนที่เราแบ่งปันวิสัยทัศน์ของ Recommerce ที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงให้เกิดอนาคตที่มีความยั่งยืนมากขึ้น ด้วยกระบวนการที่ลดขยะและโปรโมทการนำกลับมาใช้ใหม่เสมอ

เป้าหมายหลักของเราคือการสร้างแพล็ตฟอร์มที่สามารถจัดการข้อมูลปริมาณมากในขณะที่สามารถสร้าง user experience ที่มีประสิทธิภาพและไร้รอยต่อ การที่จะบรรลุเป้าหมายได้นั้นจำเป็นต้องมี tech stack ที่มั่นใจได้และมีความแข็งแกร่งพอที่จะรับ workload ใหญ่ๆ ได้ ด้วยความคิดนี้ เราได้ใช้ประโยชน์จาก cloud-based technologies เพื่อสร้างแพล็ตฟอร์มที่ขยายออกต่อไปได้ตามความต้องการ ซึ่งจะสามารถจัดการผลิตภัณฑ์และธุรกรรมที่มีจำนวนเป็นล้านๆ ได้ 
   
เนื่องจากข้อมูลมีบทบาทสำคัญในการทำให้แพล็ตฟอร์มประสบความสำเร็จ เราได้ทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิดกับทีมของ CircularX เพื่อออกแบบ analytics dashboard เพื่อนำเสนอข้อมูล insights ที่เป็นประโยชน์ให้แก่ users ได้ ซึ่ง dashboard นี้ช่วยให้ users ติดตามยอดขาย รายการสินค้าคงคลัง และได้มองเห็นและเข้าใจพฤติกรรมของลูกค้ามากขึ้น การใช้กระบวนการแบบ data-driven approach นี้ทำให้ users สามารถตัดสินใจได้แม่นยำบนพื้นฐานของข้อมูลและเพิ่มยอดขายได้

ผลลัพธ์

หลังจากช่วงของการพัฒนาเสร็จสิ้นแล้ว CircularX สามารถให้บริการได้อย่างสมบูรณ์แบบ โดยกลายเป็น SaaS solution แรกที่ทำให้ Leroy Merlin, Boulanger, และลูกค้าอื่นๆ อีกมากมายสามารถ resell ผลิตภัณฑ์ได้ง่ายทุกวันนี้

CircularX เป็น marketplace ที่มีการพัฒนาต่อเนื่อง ช่วยให้แปลงผลิตภัณฑ์ที่ได้ได้ถูกใช้งานจากคลังเก็บของและย้ายไปยังเจ้าของใหม่ที่เขาได้ใช้ประโยชน์ต่อยอดได้มากขึ้น ด้วยจำนวนผู้ใช้ที่ลงทะเบียนมากกว่า 300,000 ราย และผลิตภัณฑ์มากกว่า 1 ล้านรายการ CircularX ได้กลายเป็น game-changer ในธุรกิจ commerce ได้

จากที่คุณน่าจะพอสังเกตได้ เรามีบทบาทสำคัญในความสำเร็จของ CircularX องค์ความรู้ know-how และกระบวนการ data-driven ของเราคือเครื่องมือช่วยเหลือที่สร้างแพล็ตฟอร์มที่มีประสิทธิภาพและมีความความยั่งยืนในการใช้งาน

 

ตัวอย่างอื่นๆ เกี่ยวกับ Circular economy

Patagonia

องค์กรอื่นๆ อีกมากมายได้ย้าย business model ไปยังความเป็น circular economy ลองพิจารณาดูกรณีของ Patagonia ดูบ้าง แบรนด์สินค้าเอ้าดอร์นี้ได้ดำเนินกิจการในฐานะแบรนด์ชั้นนำของอุตสาหกรรมมาหลายปี แบรนด์นี้ได้ติดตั้งระบบที่มีชื่อว่า Worn Wear ที่ซึ่งลูกค้าสามารถส่งเสื้อผ้าและผลิตภัณฑ์ของ Patagonia ที่เก่าแล้วมาให้ซ่อม เพิ่มเติมองค์ประกอบ หรือรีไซเคิลได้ และ Patagonia ยังใช้วัตถุดิบที่รีไซเคิลแล้วนั้นมาผลิตเสื้อผ้าใหม่ได้อีกด้วยเพื่อลดมลภาวะในสิ่งแวดล้อม
  

Interface

Another great case of success is Interface, อีกเคสหนึ่งของความสำเร็จคือโครงการสำหรับ Interface ซึ่งเป็นผู้ผลิต carpet tiles ที่ตั้งเป้าหมายไว้ว่าจะสร้าง zero environment ให้ได้ก่อนปี 2020 องค์กรได้บรรลุเป้าหมายนี้โดยความพยายามลดปริมาณขยะและการใช้พลังงาน และผสานรวมวัตถุดิบที่รีไซเคิลแล้วมาผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ต่อ พวกเขาได้สร้างกลไกสำหรับการรวบรวมและรีไซเคิล carpet tiles เก่าที่พวกเขานำมาใช้เพื่อสร้าง carpet tiles ใหม่ออกสู่ตลาด กระบวนการนี้ได้ลดปริมาณขยะและสร้างกระแสรายได้ใหม่ให้แก่องค์กร Interface นั้นเป็นองค์กรขนาดใหญ่ที่เติบโตต่อเนื่องด้วยกระบวนการผลิตที่มั่นคงและยั่งยืน

ก้าวต่อไปจากความสำเร็จนี้ 

ถึงแม้ว่า circular economy model นั้นยังอยู่ในระยะเริ่มต้น แต่มีอีกหลายต่อหลายองค์กรที่กำลังเข้าร่วมกระบวนการเปลี่ยนแปลงนี้และกำลังมองหาทางที่จะสร้างสรรค์สิ่งดีๆ ที่เกิดกับสิ่งแวดล้อม โดยการย้ายหรือปรับเปลี่ยนองค์กรให้เกิดอนาคตสดในแก่มนุษยชาติ เราต้องมีความเต็มใจที่จะเปลี่ยนแปลงและเริ่มดำเนินการตั้งแต่เริ่มเกิดความคิดนี้ขึ้นมาในทันที
 
เรารู้ว่ากลยุทธ์การพัฒนาและการติดตั้งใช้งานที่สร้างการเปลี่ยนแปลงในโครงสร้างและการดำเนินการของธุรกิจนั้นมีความซับซ้อน แต่นั่นคือเหตุผลที่ว่าทำไมเราถึงได้อยู่ที่นี่ เป้าหมายภารกิจของเรานั้นคือเพื่อใช้งานเทคโนโลยีให้เป็นแรงกำลังสำคัญอย่างยั่งยืน เราในฐานะทีมต้องเร่งสร้าง business models ใหม่ขึ้นมาให้ได้อย่างรวดเร็วฉับพลัน ต้องปล่อยผลิตภัณฑ์และบบริการที่เป็นนวัตกรรมที่สร้างผลลัพธ์เชิงบวกให้กับแกนกลางขององค์กร และเตรียมพร้อมสู่ภาวะผู้นำและวัฒนธรรมสำหรับอนาคต

ลองเลือกที่จะเป็นผู้นำในการขับเคลื่อนโลกใบนี้และเข้าใจยอมรับใน circular economy ในฐานะเป็นโมเดลแห่งอนาคตสำหรับภาคธุรกิจต่างๆ ตลอดจนประชาคมต่างๆ ไปจนถึงโลกทั้งโลก

หากบทความนี้ทำให้คุณเกิดแรงจูงใจในการที่จะทำอะไรบางอย่างกับธุรกิจของคุณให้เกิดความยั่งยืนมากขึ้น ไม่ต้องมองไปไกลที่ใดเลย เรา PALO IT มีกระบวนการในการออกแบบเชิง circular ที่จะช่วยให้คุณบรรลุเป้าหมายขององค์กรของคุณ มาร่วมกันเปลี่ยนแปลงโลกใบนี้กับเรา ร่วมงานกับเราเพื่อสร้างอนาคตที่ดีกว่าสำหรับตัวเราเองและโลกทั้งใบนี้